SIGIYA NGOLUDALA: Indlebe zesithelo ziqakathekile

07 Dec, 2017 - 01:12 0 Views

uMthunywa

Kuloba uCornelius Luphahla

EZINYE indaba sasizigcwigcwize ngoba zidala amalimi kuzulu kodwa nje le engiyiphatha kule iviki ngizathanda ukuqothula imbokodo lesisekelo. Yebo kambe akwaze kwavuma ukuthi amanye amagama ndida ngiwathi bha emphakathini futhi kubune izithelo zasendle sezididekile ukuthi mihlola bani le.

Phela kwakube kuhle ukuthi ezinye indaba zikhulumeke kalula ikakhulu mathupha hatshi nxa zilotshwe phansi.

Ngitsho ngoba phela okulotshiweyo kusuka kufundwe nguzulu wonke okungacina kudala ukuthi kufike endlebeni ezingafanelanga ukuthi zikuzwe. Yebo phela lapha ngizama ukuphatha indaba zabasakhulayo labadala, hatshi insane.

Injalo impilo, kulezinsuku balutshwana abantu abaziyo ukuthi indlebe zesithelo sevini ziqakathekile kakhulu. Yebo phela ziqakathekile ikakhulu kulowo ozaziyo lokwazi ukuzisebenzisa. Angithi phela indlebe lezi zilomsebenzi omkhulu ikakhulu ngesikhathi kuncindwa injabulo yemvelo.

Intombi elendlebe lezi kwakube yinjabulo ethe kla mhla ithe yadibana lenkunzi eyinguqula. Angithi nje kungakafiki isikhathi somdlalo wemvelo kwakuthi ijaha liqale lidlalele endlebeni lezi lizidonsadonsa intombi imane ichiphize inyembezi zemvelo. Kungaba njalo-ke noma inkunzi le eyingudula isithi qoki esibayeni sayo kwakube lula ukuthi intombi izidele ichiphize masinyane nje.

Khumbula ukuthi indlebe lezi nxa intombi ilolwazi ngazo kwakuthi inkunzi le ingathi qoki esithelweni intombi iyibandezele kuhle kuhle ngendlebe lezi iwudonse umhluzi wemvelo ijaha lizidele amathambo. Yikho phela kungavamanga ukuthi intombi elesithelo esilendlebe lezi imane yaliwe lijaha nxa lithe lanambitha uluju lwemvelo lwayo ngoba indlebe lezi ziyayitshiselisa indoda iveze imfihlo.

Yebo kambe lezindlebe akuvamanga ukuthi ziphongukuzikhulela nje kodwa zazikhuliswe ngendlela ezehlukeneyo.

Kuvame ukuthi zikhule kakhulu nxa zidonswe ngesikhathi umninizo esasemncane. Ekudonsweni lapha kwakusetshenziswa isalukazi kuthi ngemva kwalokho umninizo azidonsele.

Khumbula ukuthi kwakuthi mhla intombi iqalisa ukuya emazibukweni isetshenzwe yisalukazi. Yiso-ke lesisalukazi esasiqala njalo ukuzidonsa indlebe lezi. Kwakuthi nxa sidonsa lezindlebe sithathe impiko zikamalulwane zifakwe kancane umpalilo kanye lesinye isihlahla engizasiziba. Kungenziwa lokhu sizakugoqa kube ngumdombo khonapho kusasekuseni.

Ungalibali ukuthi izaba leli lenziwa mhla welanga lokudunduzelwa kwentombi njengoba phela yayidunduzelwa mhla welanga layo lokuqala ukuya emazibukweni. Ngokunjalo umdombo lo uzakokhelwa emlilweni wenkunyana zomqokolo ozabe usegojaneni elisemahlanganweni endlela. Kungenziwa lokhu uzaphiwa intombi le kuthiwe ihotshe ngamakhala intuthu yomdombo lo.

Ngalesosikhathi ihotsha lokhu isalukazi sizadonsa indletshana lezi njengoba nje zizabe zisasencane. Ingahotsha izathimula ngakho ukuthimula kwayo kuyabe kukhiphela indlebe lezi phandle. Zizanabuluka-ke ziphumele phandle isalukazi laso sizidonsa kuhle kuhle.

Ngemva kokwenziwa lokhu sizayilaya ukuthi nxa isemfuleni izidonse indlebe lezi zombili. Qaphela ukuthi ungabhema kakhulu umdombo lo indlebe lezi zizakuba zinkulu kakhulu okokuthi lowesilisa angathi mhlawumbe intombi yakhona kayidalekanga kuhle ngoba phela kuyabe sokusesabeka. Yikho-ke kwakuvame ukuthi isalukazi sibe siyilaya intombi ukuthi yekele ukubhema kumbe iqhubeke.

Ungalibali ukuthi loba nje umuntu esekhulile kuyavuma ukuthi indlebe lezi azidonse. Lokhu ukwenza nxa esemazibukweni ngoba yikho eziyabe zibuthakathaka khona njalo kulula ukuthi zidonseke. Loba kunjalo indlebe ezidonswe umuntu esemdala kazaze zakhula kakhulu.

Yebo kambe nxa ezidonsa laye usebenzisa muthi munye nje lapho uzathi angahotsha ilibazi leli lakho ngesikhathi ethimula ngapho ezidonsa. Qaphela ukuthi konke lokhu kwenziwa ngesikhathi esemazibukweni.

Phela owesifazana olendlebe ezinkulu ngesithelweni sakhe kakho ongathandabuza ukuthi isithelo sakhe lomhluzi waso uyabe unganeno njalo ungojiyileyo ungakhathalisi owesilisa. Kunjalo bakwethu, abesintwana abasithelo sibuswa ngumhluzi baphanga badake owesilisa loba nje elesifiso sokungena embusweni wentokozo lowakwakhe.

Njengoba nje selitshaye amahlandla aze aba mathathu bakaMalandela ngilethemba lokuthi imvelo izajabula kuthi abalimi batshale imbewu balusebenzise lolulwazi emulini zabo. Kusinwa kudedelwana.

***          ***         ***
Ngingumama oyendileyo, ngibale indaba mayelana lemizimba yethu abesifazana ngakho bengicela ungisize ngoba esami isitho sihlala simanzi njalo siyaxega. Ngingenza kanjani nxa nginjalo. — Nomqhele Ndlovu.

Unjani mlobi. Ngingumama otshadileyo njalo olemuli, ngicela ungichazele mayelana lokudonswa kwendlebe zensitha ukuthi kwenziwa njani. — Sithabile Gumede.

Siyabonga mlobi umsebenzi wakho osenzela wona owokusilobela ngezamasiko ngakho ngithi qhubeka usiza uzulu.

Mina ngibonga indlela ochasisa ngayo nxa uloba indaba zakho ngakho ngithi qhubeka usilobela. Okunye njalo ngibonga indlela owachasisa ngayo mayelana lomthuso wenkomo ngoba ezami ngazithusa ngomthuso wemvubu owawukhuluma ngawo ngakho khathesi sezizala masinya njalo kazisacaki njengakudala. — Makhosini Sibanda, Jabatshaba.

Mlobi ungadeli ukukhuthaza intsha mayelana lendaba zasendulo ngoba uyivula amehlo. Okunye njalo ngithanda ukuthi uchathekele uzulu ngokufundiswa kwabatsha endulo ukuze bakhule besazi. — Cosmas Dube, Nguboyenja, Bulawayo.

Qhubekela phambili ngomsebenzi wakho oncomekayo ungadeli. Mina ngibonga umusa wakho wokuchathekela uzulu ulwazi olukhulu kangaka ngakho ngithi inkosi ikugcine. — Ojabulileyo, Mthunzi Khumalo.

Ungaxhumana lomlobi ku 0775722298 kumbe ku whatsapp 0737771317.

Share This:

Sponsored Links