uMthunywa
NJENGOBA sesisondele isikhathi sokuvalwa kwezikolo yikho-ke kule iviki ngizakhuthaza abafundi ukuthi bengaze badela izingwalo nxa sezivaliwe ngoba yilo ithuba lokuvula ingqondo zabo ngokutaditsha.
Phela inengi labantwana besikolo kwakuthi nxa kuvalwa izikolo bakhohlwe ukuthi ngabantwana besikolo baziphathe okwabantu abadala asazi ukuthi basuka bangenwe yini. Kabazi yini ukuthi ukuvalwa kwezikolo kutsho ukuthi bathole ithuba lokubala izifundo abazifundayo kanye lokubala abazakwenza ukuze nxa sebefundiswa esikolo babe sebelolwazi olulingeneyo.
Abanye abantwana babethi ngokuya kukhefu bavuke ubunke baba umthole sephothe ngitsho lenwele kuthi esehlala ezula emavinkilini okukadwayi emafusini ngesikhathi sebusika. Angithi udwayi uyabe eziselela intethe pho umntwana wesikolo uyabe esela liphi ibala emavinkilini?
Ngalokhu kuhle ukuthi abazali labo baqinise imithetho ezindlini ukuze abantwana bebambelele ezingwalweni zabo bengaze bangenwa ngumoya wokuzula emavinkilini. Kambe umntwana ohlala ezula ezitaladeni engenza kuhle esikolo yena ehlala ezicabangela ukuzula hatshi isikolo? Kuhle-ke badala ukuthi zingamani zilime ziyetsheni.
Yebo kambe bakhona abantwana abangezwayo noma bexwayiswa kodwa kulabo abathanda ukuxwayiswa ngithi nxa izikolo zivaliwe kunje kufanele bazihluphe ngokubala kanye lokwenza amaqembu okutaditsha ukuze baphumelele ezifundweni zabo. Phela babengahlayazi oMandulo nxa babethi umsizi ngowembiza zonke kodwa akutsho ukuthi umhlambi wonke ungaba ngowenuta kuphela. Ngalokhu kusobala ukuthi kayisibo bonke abantwana abangamahlongandlebe kodwa abanye babo bathathwa ludumo nje.
Kuyaziwa ukuthi kulezinsuku abantwana sebegangile, omunye uyasuka endlini kumbe ekhaya ethi uya esikolo koZibanibanyana kulombalisi ofundisayo kanti uziyela ekuzithokoziseni kwakhe. Uthola umntwana lo seziyele emajaheni akhe nxa eyintombazana eyotshona khona beyengana akhohlwe ukuthi uzibulalela ikusasa lakhe.
Ekucineni umntwana lo uzwa kuthiwa usezithwele losomoya wakhe lo setshaye utshani. Asazi ukuthi kungani lingafundi isifundo kwabanye elihlala libabona bantwana? Yeka ngowathi lixhotshwa libhekile kodwa wayengatsho lokhu esikubona kulezinsuku okwenziwa ngabantwana.
Ngikhuluma nje inengi labantwana besikolo litholakala lidakwe lingasazazi, asazi ukuthi lisuka lingenwe yini. Njengakhathesi khona izidakamizwa lezi ezafikayo zibathwalise nzima abantwana. Angithi nje zonke indawo ezithengisa izidakamizwa esezivelile zivezwe yibo abantwana besikolo laba okuchaza ukuthi sebebanengi kakhulu abaphatheka ekudakweni lokhu.
Bakwethu kambe kambe ingwalo zake zangenelana lotshwala kumbe imbanje? Angithi nje umntwana uyabe enjalo uyabe esezibonela intuthu yembanje emehlweni. Bontanga qaphelani lingadlalisa ithuba lokufunda lizatsha okamazokhela, liyikhothe imbenge ngolimi.
