uMthunywa
Zinengi indlela zokwakha la amabizo. Nanzi ezijayelekileyo:
1. Hamba – uhambo; hleka – uhleko, thenga – intengo, bopha – isibopho, hlala – inhlalo.
u + hamb(a) + o > uhambo; in + hlal(a) + o > inhlalo, isi + boph(a) + o > isibopho.
Lokhu kutshengisa ukuthi amabizonto angakhiwa ezenzweni ngokususa unkamisa wokucina wesenzo, esikhundleni sakhe sijobelele u – o, sibe sesiqalisa ngesiqalo sebizo esifaneleyo.
2. themba > ithemba, lima – ilima, hlola – umhlola, i + themba > ithemba, um + hlola > umhlola. La ngamabizonto akhiwa ezenzweni kodwa unkamisa wokucina wesenzo angaguquki njalo kungajotshelelwa, kodwa kuqaliswe ngesiqalo sebizo esifaneleyo.
3. Akhona amabizonto athathelwa kwamanye amabizo ngokusebenzisa isiqalo sesinye isigaba, isibonelo: 7 lo 14.
Amabizo la andise ukukhomba indlela yokwenza ulutho loba umkhuba.: umuntu > isintu,ubuntu, ikhaya > isikhaya, umlungu > isilungu.
Isi + (um)lungu > isilungu, isi + (i) > isikhaya.
4. Akhona amabizonto esigaba 14 akhiwe ngokusebenzisa isabizwana soqobo. Esabizwaneni soqobo kuqaliswa ngesiqalo sesigaba 14: mina > ubumina, khona > ubukhona.
5. Akhona awesigaba 14 athathelwa eziqwini zesiphawulo lesibaluli. Eziqwini zesiphawulo: khulu > ubukhulu, hle > ubuhle, ubu- + -nengi > ubunengi.
Eziqwini zesibaluli: -mnandi > ubumnandi, -banzi > ububanzi.