Luhulo nefupa lile lakambulaya

15 Jun, 2017 - 02:06 0 Views

uMthunywa

Tina Buhe Lobs Dube
NTOLO mabgwe atjahunyika pasi kutjigegwe nemhuka dzitjalebeleka kwakabe kuna luhulo gwaka gunafupa kwazo. Luhulo igogo gwaka guyi Khupe. Gusingazibe pa umwenhu tjinhu. Gwaka guti dzene tjose tjinhu tjiba tjago. Gwaka gwakafuma guna zwinhu zose kakale gunathobolo. Nayigogo lubaka kwakabe kuli igo goga gunathobolo. Guna n’ombe njinji nabokakambe zwinjinji gugala nakuku bago.

Kunobhuda hhuba kwenzi waKhupe kwakabe kuna imwe mitunhu. Kuntunhu iwoyo kwakakunatjaba tjakaTjabe.

Kugala dzisimba. Ntupo wadzo uliwakaSibanda. Dzidan’wa boKumbudzi nabobaTjaba. Kwakakuna bobaNlondo kakale. KwakakunaTjikumbudzana waka afigwa nebazwadzi babe bekawunsiyila kakambe tjin’ompela nen’ombe njinji. Wakabe egala nakuku babe. Kwakanda kukanda Tjikumbudzana akabe ekumbula nohaka n’hingo.

Wakamilika akalinga kunohwa hhuba akadzina akanoswikila kunzi waKhupe. Bakaswika bakazuwa naKhupe ngono Khupe bakabvuma wumpa n’hingo. Wakahinga kwemahhuba akakumbula zwihhule. Tjaka tjilimumoyo waTjikumbudzana kwakakuli kakambe tjitje tjaakasiya kanyi. Wakakumbila kuna Khupe kuti atongonobona bamwe. Khupe bakabvuma koga bakanlaya kuti atjimbidze handuka ngobe n’hingo wakabe ulinjinji. Wakayenda koga wakahanduka nekakambe tjitje ehha natjo munzi waluhulo. Khupe bakatjibona kakambe tjaTjikumbudzana.

Ngono nekuti Khupe baka banafupa bakati dzene tjili tjabo. Bakahaka bakahaya kuti bangatjita tjini kuti tjibe tjabo. Bakati ngogwadza moyo bakatola thobolo betondeka kakambe mun’holo betjiloba betjibulaya. Ngono Tjikumbudzana wakagwadziwa kwazo nekwatikala ngobe wakabe eda kakambe tjitje kwazo kwazo. Wakamilika katola donki tjitje kanotjitshila Khupe basingabone.

Wakati ebva ipapo kaba eyenda kanyi kwabo eswika etengesa n’ombe dzidze hanu ebuya nemali. Wakahha elakidza Khupe ngono eti “lingani mari yandawana notengesa kakambe tjangu”. Khupe bakagwadziwa bakati dzene kuli ibo bawana mari. Bakatola bokakambe zwabo zwiligumi bebulaya. Bakatola bamwe bahingi babo besenga nyama beyenda beyingidza. Banhu bakababhata bakabaloba kwazo. Bakahanduka basina mari ngono baba nembonje. Tjikumbudzana wakazwita usina tjaabona.

Kwakati hule kwayikoko Tjikumbudzana akaba enotola kuku babe. Bakati benoswika Khupe betola thobolo bebulaya kadzikulu. Tjikumbudzana wakalila kuku babe akanobabiganya. Akapindila kanyi kwabo akanotengesa n’ombe gumi akabuya nemali njinji akayilakidza Khupe eti “Tjilingani Khupe tjamanditila. Ndatengesa nyama yakuku ngono lingani mari yandawana. Makandibvila poni Khupe? Ndimuboke ndeni wali?” Khupe bakahhigwa nemeya yakayipa. Bakati dzene bali ibo bawana mari iyeyo. Bakabulaya kuku babo nethobolo. Bakadana bahingi babo bakaviya kuku bakasenga nyama benoyitengesa. Banhu akabhata bakabaloba bakanobahhalilila kun’umba yebasungwa. Bakadza bakabhuda hule kolipa mali njinji. Khupe bakagwadziwa kwazo. Bakaswikigwa nemeya yekuti dzene babulaya Tjikumbudzana.

Bakatola Tjikumbudzana bakawunsungila patjileyi bakanda naye behaka kuti banomposela mudziba gulugulu laka lina ngwena. Dziba ilelo lakalili nhambo. Bakati balimuzila Khupe bakakumbula pinda ben’wa busukwa pawumwe nzi. Bakasiya Tjikumbudzana kuzila akasungiligwa. Batji kubusukwa Tjikumbudzana waka edla mafupa en’holo ehaka kuti angasubvunula tjini. Wakati atjakumbula kuti ate tjini kukaba kupinda umwe mbisana waka enon’wisa n’ombe dzabatategulu babe.

Tjikumbudzana wakadanilila mbisana woyo kasedzela pedlo. Aba pedlo akambva akati “ape undisunungula ipapa imi ndikakusungilila ndowokupa mari njinji kakale akundisa kuhango dzikule seli yemakungwa”. Mbisana wakabva abvuma akasungiligwa. Bulengwe! Tjikumbudzana wakabva adziba n’ombe dzose enotengesa. Khupe bakati benobuya bakalaladza basingatjabone behha bekakata tjileyi tjabo benoposela mudziba.

Kwakati hule kwemahhuba Tjikumbudzana eba eswika kunaKhupe eti “Ngono Khupe ndimuboke neni? Lingani mari yandakawana mudziba lamakandiposela mulili.” Khupe abazotongohaka whilila beyendela mbeli. Bakati dzene bangayiwanabo. Bakalaya bahingi babo kuti babasungilile banobaposela mudziba.

Bakathama sayikoko ngono nanasi Khupe abanhu bakahanduka kudziba nemali. Atitoziba kuti kene ngwena dzakabvuma bakidzana nabo kene dzakabatatjini.

Kalanga Language and Cultural Development Association  [email protected]

Share This:

Sponsored Links