uMthunywa
Kuloba uCornelius Luphahla
NJENGOBA kulezinsuku ikakhulu emakhaya inengi livame ukuthengisa izifuyo zalo ngenhloso yokuthola imali yikho nje ngithe ngike ngiphathe indaba zokufuya. Ekufuyeni lapha sikhangela ukuthi endulo babesenza kanjani ukuthi inkomo ibe banzi ukuze itshaye imali enkulu ngesikhathi isithengiswa.
Lokhu phela babekwenza ngomthuso njalo kwakusiza ukuthi inkomo zakhona zingacaki okuyikho okungazicubisa. Umthuso wakhona yiwo odala ukuthi inkomo ibe lesithunzi.
Lokhu lakulezinsuku bakhona abasakwenza noma nje bebalutshwana. Umthuso lo ubizwa ngokuthi ngowemvubu ngoba kusetshenziswa kakhulu amafutha kanye lesikhumba semvubu.
Okwenza inkomo zithuswe ngemvubu yikuthi ilomzimba omkhulu kakhulu njalo kayicaki. Ngalokhu kukholelwa ukuthi umuntu engathusa inkomo zakhe ngayo zizafana layo ngokuba zinkulu kanye lokunona.
Kunengi phela okuhlanganiswa lemvubu le nxa kuthuswa inkomo njalo zinengi indlela zokuthusa ngaloluhlobo.
Umninisibaya engazenzela lokhu kumbe adinge omunye umuntu ukuthi amthusele.
Othusayo uzathatha isikhumba semvubu, amafutha ayo, ifutha kanye lesiphaqa sempofu, umthunzi wesilwane, izikhukhula zomfula kanye lezinye izihlahla engingeke ngazibetha ngegama. Kungahlanganiswa lokhu kuzahlala ngaphandle komuzi okwamalanga amabili.
Kuzakuthi ngelanga lesibili ntambama inkomo sezisesibayeni onguye othusayo athathe umtshaqana wakhe wezanzoco aqonde esibayeni elabomdeni abangamadoda. Esibayeni lapha kuzamela athole abafana sebebase umlilo ngenkuni zombabangwe. Ngalesisikhathi uzathatha umkhonto wesibaya awufake emlilweni lo uze ube bomvu gebhu abe sewukhipha agwaze ngawo esangweni lesibaya.
Engakwenza lokhu uthatha njalo amalahle ngodengezi angene lawo esibayeni afike phakathi athi vo iziphunzi lezi kuthunqe intuthu kwesabeke. Kusenjalo athathe amanye amalahle awafake njalo imithi le ayewathi qithi esangweni lesibaya eceleni komkhonto lo.
Kuzathunqa-ke intuthu le inkomo uthole sezimise amakhanda zihotsha intuthu le. Ngemva kwalokho uzathatha amanzi esiziba esingacitshiyo afake iziphunzi lezi aphunge isibaya sonke ngehlahlana lesihlahla esithiwa yingobamakhosi.
Ngemva kwalokho bazasuka-ke bonke laba baqonde ekhaya kuthi ekuseni ilanga lingakaphumi bavukele khona othusayo lo ayegebha lapho abefake khona amalahle la awagqibele khonapho.
Nxa othusayo engumuntu wemzini uzatshiya ezinye iziphunzi lapha anike umninisibaya ukuthi athunqisele inkomo kanye ngesikhathi zingena amahlanga langesikhathi kuqalisa ihlobo. Lokhu kuzakwenziwa minyaka yonke njengeminye imithuso.
Nxa sokwenzakele kanje inkomo zakhona zizahlala zinonile bakithi kuthi noma uyikhangele ufuna ukuyithenga uzizwe uvuma ukuyithenga noma ithengiswa ngentengo ephezulu. Inkomo zomuntu ozithuse ngaloluhlobo akuvamanga ukuthi zihlaselwe yimikhuhlane etshiyeneyo ngoba imvubu lempofu akwandanga ukuthi zigule.
Okunye njalo umthuso lo wenza ukuthi izibanda zingaze zahlasela izifuyo lezi ngoba kukholelwa ukuthi ziyabe zihlala zicatshile ezibandeni zilentelezi. Kusenjalo umthunzi wesilwane wenza ukuthi inkomo yakhona isilwane siyibone njengesinye saso kuthi ezinye izibanda ezinjengempisi zizwe ziyesaba njengesilwane.
Kwakunjalo-ke endulo kusagiywa ngoludala abantu babethusa inkomo zabo ngendlela ezehlukeneyo. Ngalokhu umthuso wemvubu wawungasenziwa ngabantu abalutshwane njalo abalenkomo ezinengi. Lokhu kungenxa yokuthi othusileyo wayebongwa ngenkomo ezimbalwa njalo babebalutshwane abawaziyo.
Siyabonga umsebenzi wakho wokuba yisiphala solwazi kwezamasiko ngakho ngithi qhubekela phambili ngomsebenzi lo ngoba uthuthukisa uMthwakazi. — Tshabangu, Nkulumane, Bulawayo.
Mlobi ngithanda ukubonga umsebenzi wakho owenzayo owokusifundisa ngezamasiko kanye lokuseluleka.
Okunye ngibonga ukungisiza kwakho ngokungichazela ukuthi isilumo selatshwa kanjani ngoba mina ngangilaso kodwa ngemva kokwenza lokhu owakulobayo ngasila manje kangiselaso. Ngakho ngiyabonga kakhulu. — Minenhle Nkomo, Jimila, Tsholotsho.
Mlobi sithi ibambe esidukwini ungadeli ngoba usipha ulwazi olunengi kakhulu. Mina ngingumama oleminyaka engu-34 ngendile kodwa umkami sasihlala sixabana ngoba engangijabulisi endlini. Kuthe ngemva kokuba athole ulwazi ngembiza yabobaba khathesi konke sokulungile. — Beattrice Moyo, Gwanda.
Ungaxhumana lomlobi ku-0775722298 kumbe ku WhatsApp 0737771317.
