SIGIYA NGOLUDALA: Yayiselatshwa inkomo eyinyumba

04 May, 2017 - 00:05 0 Views

uMthunywa

Kuloba uCornelius Luphahla

BAKAMALANDELA kule iviki sizake sithinte indaba zokufuya njengoba nje inengi labantu emakhaya liphila ngakho. Lapha-ke sizaphatha ikakhulu ngendlela okwakuselatshwa ngabo ubunyumba enkomeni kungakhathalekile ukuthi inkomo yakhona kayikaze izale kumbe yazala yama.

Inyumba kungaba yinkomo engakaze izale njalo engazaliyo kumbe inkomo eyake izale kodwa ingasazali kungaziwa ukuthi kuhambe njani. Lokhu kuvame ukuhlupha abalimi basuke baswele ukuthi bengakwelapha kanjani. Inengi labantu licina lithengisa izifuyo zalo lingazi ukuthi ubunyumba benkomokazi buyelapheka.

Angithi kwakuthi nxa inkomo ingazali ibe ilandelwa zinkunzi njengamanye amankomokazi. Umahluko phakathi kwenyumba lenkomo ezalayo yikuthi inyumba kayiqedi inyanga ezintathu ingalandelwanga zinkunzi kodwa ukulandelwa kwayo lokhu akusizi ngalutho ngoba kayisoze izale.

Khona ekadeni kusagiywa ngoludala kwakungavamanga ukuthi uzwe kuthiwa inkomo iyinyumba njengoba abadala babekwazi ukuyelapha. Yikho nje inengi labantu lalilenkomo ezinengi ngoba kungekho engazaliyo phakathi kwazo.

Umuntu owayehlala lenkomo eyinyumba kwakungabe kudalwa yikuthi ethanda ukuthi iyadonsa kakhulu ejogweni njengoba nje inyumba zisebenza njengenkabi. Okunye njalo kwakungaba yikuthi uyabe ekhangelele ukuyihlaba ngesikhathi somqando ngoba inyumba ihlala inonile. Angithi phela ekadeni inyama yayiqakathekile ikakhulu ngesikhathi somqando okuyiso abantu abanengi ababa lengwabungwabu yokudla.

Ngalokhu-ke kwakuthi nxa umuntu efuna ukuyelapha inkomo enjalo ayifake isikhumba sempunzi ethiwa ligogo endlebeni ayibophele ngethusi. Nxa umuntu esiswele lesisikhumba uyayifaka esenkawu kumbe esembila.

Ekufakweni kwaso lapha iyabhobozwa indlebe kubotshelwe lesisikhumba ikakhulu endlebeni yayo yesandla sokudla.

Noma kunjalo ezinye inkomo ungaze uzenze njalo ziyaqhubeka zingazali.

Ezinjalo-ke yizo inyumba uqobo ngoba ziyabe zidinga ukuqunywa amasale. Amasale la yinyama emila ebuntwini benkomokazi edala ukuthi ingazali ngoba iyabe ingasemukeli ubuntu benkunzi.

Inkomokazi enjalo yelatshwa ngesikhathi ilandelwa zinkunzi ukuze ihle yamukele ubudoda benkunzi ngokugcweleyo. Lokhu kwakusenziwa ngokuthatha amaxolo esihlahla esithiwa libola kanye lawezinye njalo izihlahla ezintathu engingeke ngazibalisa lapha qede ahlanganiswe agigwe abe yimpuphu. Impuphu le izathathwa ekuseni iphiwe umfanyana omncane qede kubotshwe inkomo le kuthiwe kayifake ebuntwini bayo.

Ekuyifakeni kwakhe lapha kufanele ingene sibili kodwa khona kukholelwa ukuthi inkunzi layo izayingenisa ngesikhathi isiyilandela.  Noma kunjalo kwakukhuthazwe ukuthi kubonakale sibili ukuthi imputshana le ingenile.

Ngalokhu imphutshana le kukholelwa ukuthi izafika ibolisa amasale la adala ubunyumba benkomokazi.

Ngalesosikhathi inkomokazi le izahle imithe njalo kawasafi aba khona amasale kiyo ngoba isiyelatshiwe. Ubunyumba lobu obuyabe bukiyo labo buzabe sobuphelile.

Ngalokhu Mthwakazi omuhle kubalulekile ukuthi sikhumbule ezamasiko ngoba zilosizo olukhulu kakhulu emphakathini. Lokhu kusobala ngoba inengi liyakhala ngenxa yokungandi kwezifuyo okuyinto eyayingekho izolo ilizwe lisakhile.

Mthwakazi kaNdaba ngiyiphosile induku ebandla sokusalele uzulu ukuthi ayiqage ayigcine ngobunono ukuze imphathise kwelizayo. Kusinwa kudedelwana bakaMalandela, ubuntu abande sithuthukise amasiko ethu.

Mlobi siyabonga umsebenzi osenzela wona owokusivuselela amasiko ethu asetshabalala. Mina isicelo sami yikuthi ungichazele ukuba umuntu oswelayo ugeziswa njani ngoba umkami seswele kathathu. — Makhosi Khumalo, Lupane.

Ngithemba uphillile mlobi. Ngicela ungisize ngokuthi ngingenza kanjani ukuze inkomo zami zande ngoba zihlala zifelwa ngamathole kuthi ezinye ziyaphuza ukuzala. —Nkosilamandla Mnguni, Filabusi.

Siyabonga umsebenzi osenzela wona ngakho sithi qhubekela phambili oyibambe esidukwini ukuze amasiko ethu avuke. Mina ngicela ukhuthaze kakhulu intsha ngezamasiko ukuze kusasa nxa ungasekho kulo umhlaba isale ilolwazi olujulileyo. — Mengezi Hlabangani, Ntepe, Gwanda.

Ungaxhumana lomlobi ku 0775722298 kumbe ku WhatsApp 0737771317.

Share This:

Sponsored Links

Survey


We value your opinion! Take a moment to complete our survey
<div class="survey-button-container" style="margin-left: -104px!important;"><a style="background-color: #da0000; position: fixed; color: #ffffff; transform: translateY(96%); text-decoration: none; padding: 12px 24px; border: none; border-radius: 4px;" href="https://www.surveymonkey.com/r/ZWTC6PG" target="blank">Take Survey</a></div>

This will close in 20 seconds