Yisono na ukuzalelwa ngaphetsheya kwelizwe?

16 Mar, 2017 - 00:03 0 Views

uMthunywa

silo Pumulani Mpofu

NGEMPELA babeqinisile kabanzi ukuthi oluzulayo ukhozi luyazuza. Abanye ngabaluqondisa kweleGoli  bahambe bahlale khonale bazebazikhohlwe baphinde  banganakani ngemuli zabo abazitshiyileyo  ekhaya.

Abanye bazwakalela kuboUK besabela bethi sikhona sise diaspora  bedinga ukuphila nje zwi. Phela abanye abantu bangahlala kwamanye amazwe bayaziguqula amabizo, izibongo, ulimi, ukugqoka lokunye nje okwenziwa ngabantu  ukuze  babonakala sengathi bayizizalwane zakulawomazwe abayethekelele kuwo bekhangwa yibuhle lokwenza kwabantu bakhona. Uthando alula kuthi umuntu uvela ngaphi kwelizwe ngakho ekuhambeni  kwamanye amazwe abantu basuku bakubone njengento enhle kakhulu ukugamula induku ezizweni ikanti lokhu kubenza bacine besibalemuli kulawomazwe abavakatshele kuwo.

KweleBostwana lakho zigcwele ziyanyakazela zivuka ekuseni ngamazolo izizalwane zakuleli zisiya sebenza ukuze imuli zazo zithole ukuphela. Ikanti abanye ngabayenza imsebenzi yezandla  ukuze bathole ukunakekela imuli zabo.

Ukuhlalela izandla akuletha izinzu njalo akulampumela enhle kodwa kudala ukuhlupheka, inzondo, izikwelende, ukuxabana leminye nje imthwalo embi enza ngokuthandi ukuzisebenzela. Kweminye imizi umangoye ulala eziko kungenxa yokuthi abanye abantu abafuni ukuziphandela kodwa besazi kamhlophe ukuthi ukuphuma amathuthuva kuvame ukuza lezunzo enhle engenza impilo zabantu ziqhubekele phambili.

Ngakho kulelivki sizathi ukuxwayisisa ngomgoqo okhona eZimbabwe ekuthathiseni abantwana abazalelwe ngaphetsha kwelizwe  incwadi zokuzalwa ikakhulu sihlose imali ebhadalwayo ukuze umntwana athole incwadi yokuzalwa. Uthathiswa kanjani umntwana ozalwela ngaphetshaya kwelizwe, abazali bomntwana kumele  babelezithupha, kuthi nxa abazali bomntwana betshadile baveza isithupha somtshado, incwadi zokuhamba (passport), ihealth card kumbe incwadi yokuzalwa ibirth certificate eyakulelolizwe umntwana ozalelwe kulo lemali engamadola angamatshumi amahlanu $50.

UHulumede ulomlandu omkhulu ekulodolozweni kwamalungelo abantwana  kodwa ke lapha eZimbabwe ukuthathisa umntwana ozalelwe phetsheya kwelizwe  kubiza amadola angamatshumi lanhlanu ($50) nxa kuxwayisiswa kahle imali le efunakalayo emahofisini kaHulumede iyavimbela abantwana ekutholeni incwadi zokuzalwa ngoba akusizo zonke izizalwane zakuleli eziyenelisa ukuyithola imali le. Imali le inengi kakhulu ngoba uzulu wakuleli kayenelisi ukuyikhokha imali engakangaka.

Kuviki edlulileyo eTrinity Project sivakatshelwe nguSikhangele Mabhena yena ozalwa eMatopo. USikhangele wahamba eGoli ngomnyaka ka2002 esiyadinga umsebenzi kwathi ngomnyaka 2004 wasezwana loBhekani Ngwenya baze bathole umntwana ongumfana  uNkosiyabo ngo2005.

Kuthi ngomnyaka ka2006 uSikhangele lomkakhe basuka eGoli babuya bazohlala ekhaya ngenxa yokuthi yena lomkakhe basebegula bekhathazwa ngumkhuhlane wengculazi iHIV/Aids. USikhangele ma echasisa  uthi uNkosiyabo ule health card yaseGoli kodwa akalayo incwadi yokuzalwa (birth certificate) yalapha ekhaya ngenxa yokuthi yena lomkakhe bazihlalele nje ekhaya eMatopo kabenelisi ukuhlawula imali engangamadola angamatshumi amahlanu.

Ngakho ngenxa yokuswelakala kwemali efunakalayo emahofisini kaHulumede Registrar Office ibangumgoqo omkhulu kuZulu wase Zimbabwe ikakhulu kulabo abahlala emaphandleni ekubeni bathathise  abantwana incwadi zokuzalwa. Ikanti kwakube kuhle kakhulu ukuthi Uhulumede ngabe uyake ahlolisese ukuthi le imali ingaphungulwa  kanjani ngoba lokhu kumlandu wakhe ekulodolozweni amalungelo abantwana njalo ukuze kufezeke injongo yokutholisa umntwana wonke incwadi yokuzalwa elizweni.

UHulumede wakuleli wenza inyathelo elinhle kakhulu njalo elincomekayo ngokuthi izizalwane zakuleli zenelise ukuthathela abantwana incwadi zokuzalwa emahofisini kameli wakuleli (Zimbabwean Embasy) kweleSouth Africa.

Ukuthathela umntwana incwadi yokuzalwa khonangale emahofisini kameli wakuleli kubiza imali engangeR110 kanye lamadola angu-$50. Lokhu kuhle khakhulu ngoba izizalwane zakuleli aziselazo indleko ezinegini ezinjengo kugada amabhasi zibuya ekhaya zizothathisa abantwana incwadi zokuzalwa.

Imali efunakalayo ekuthathiseni umntwana incwadi yokuzalwa iluhlupho ebantwini bonke ikakhulu sesikhangele imuli ezitholakala emaphandleni.Nxa sesikhangele elizweni lakithi lapho inengi labantu lingasebenzi imali engangamadola angamatshumi lanhlanu  kunzima ukuyithola nje mahlayana ngakho lokhu kubuyisela emuva injongo kaHulumede yokutholisa abantwana incwadi zokuzalwa.

Ikanti ukuzilalwe kwelinye ilizwe akusilocala lomntwana kodwa kumele bathole incwadi zokuzalwa ngendlela ebalulekileyo nje ngoba kulilungelo labo. Ngakho lokhu kumlandu kahulumede ukuthi kungaba kuhle kakhulu imali efunakalayo iyaguqulwa ukuze kubelula kumzali  wonke ukuthathela umntwana incwadi yokuzalwa ozalelwe ngaphetsheya kwelizwe. Asihlanganeni kuviki elizayo.

Umlobi utholakala ku0773195055 kumbe  [email protected]

Share This:

Sponsored Links