uMthunywa
Pumulani Mpofu
Kusukela kudala izimuli zazisekelana ngendlela ephakemeyo kungekho bandlululo ngoba kwakuqakathekile ukubana bathuthukisane njengosendo lunye. Indlela abantu ababehlala ngayo beselulekana ngempilo kwakudala ukubana benelise ukukhulisa abantwana babo ngendlela eqotho njalo bebanakekela kuze kufike isikhathi sokubana sebekhulile sebengazibonela indlela zokuziphilisa njengabantu abadala.
Kulezinsuku sokuguqukile, abantwana sebesiba labantwana bengakakhuli okuyangaphi. Lokhu sokudala ukubana ulutsha luzale abantwana babo qede bebatshiyele ogogo abavele bezigugele. Inengi labogogo liyabe selikhulile okokuthi lehluleka ngitsho lokubahambisa abantwana ezibhedlela ukubana bayehlatshwa bathole imithi ebaphephisayo njengabantwana abancane .
Intsha yakulezinsuku kayisanakekeli abantwana bayo ngendlela efaneleyo.Sebesehluleka ukubakhulisa njalo bebathathele incwadi zokuzalwa ukuze basale begcineka lula njalo benelise ukuya esikolo loba abazali bengaseko kumbe sebethe batshiya bahamba baphulula. Kulezinsuku sekukanengi abantwana bedojwa belahliwe egangeni ngabazali babo. Lokhu kuyisihluku esinganani emntwaneni ongelacala njalo ongacelanga lokuza emhlabeni kodwa abazali kuyibo abazithandela ukubana babe lomntwana loba nje sebesehluleka ukubana bebaphe amalungelo abo njengabantwana njalo ekwanile. Zonke lezi zehlakalo zidala ukubana abantwana basale bedubeka.
Kule iviki ngithole ithuba lokuxoxa labazali abambalwa kanye labogogo labokhulu abagcina abazukulu abatshiywa ngonina bahamba baphulula. Kubo bonke engixoxe labo kule iviki ngithole udaba olungivuse inkophe.Loludaba belumayelana lokhulu okuthiwa nguJobe Ndiweni. UJobe ulendodakazi yakhe ethiwa nguSenzeni eyahamba elizweni laseGoli. USenzeni wahamba waphulula ngomnyaka ka2006, ekufikeni kwakhe eGoli wazithwala wabeletha umntwana oyinkazana okuthiwa nguThabo. Kuthe uThabo eselenyanga ezintathu wamthumeza ngomalayitsha engela-health card kanye le-birth confirmation record. Ekufikeni kwakhe uThabo wemukelwa ngugogo wakhe kodwa kazange athole ukuhlatshwa njengabo bonke abantwana kanye lokuthola imithi ephiwa bonke abantwana abangaphansi kweminyaka emihlanu. Lokhu kwabangelwa yikubana uThabo wayengela-health card.
Kwadlula iminyaka embalwa kuthule kungazwakali umkhondo kaSenzeni kwaze kwezwakala ngemva kwelikade ukubana uphathekile ngomkhuhlane othile.Akuhlalanga nsuku ngaki wabhubha khonale eGoli. Ekubuyeni kwakhe eseyisidumbu wabuya lemunye umntwana njalo othiwa nguCynthia owayeleminyaka emibili.Kwenzakala njalo esifana lesikaThabo kungela birth confirmation record le-health card.
Khathesi ukhulu logogo sebefisa ukuthathela abazukulu babo incwadi zokuzalwa. Thina njengogatsha lwaseTrinity Project sabapha izeluleko ukuze benelise ukuthathela abazukulu babo incwadi zokuzalwa. Okokuqala kumele babuyele elizweni laseGoli ukuze bayethatha ama-health cards abantwana ukuze benelise ukubathathela izincwadi zokuzalwa njengoba belobuhlobo lonina wabantwana, njalo kufuneka imali engange $55 ukuze athathele umzukulu munye ngamunye. Kulusizi ngoba ugogo lokhulu sebekhulile kumele bathole umuntu ongabaphathisa ekuhambeni ukuze basize abazukulu babo. Singalibali ukubana umthetho weZimbabwe uyavuma ukubana isihlobo sikamama sithathise umntwana incwadi yokuzalwa. Singadeli zihlobo siphathise abantwana bezihlobo zethu bathole ikusasa elihle.
Sihlanganeni njalo kuviki elizayo.
Umlobi uthinteka kukheli elithi [email protected] loba kunombolo zocingo ezithi 00263 773 195 055.